Każdy człowiek posiada własną, niepowtarzalną informację genetyczną zapisaną w postaci kodu kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA), dziedziczoną po rodzicach. Wysoka zmienność (polimorfizm) DNA wynika z różnic w ilości tandemowych powtórzeń określonych sekwencji nukleotydowych w poszczególnych miejscach (loci) genomu. Pojedyncze locus cechuje to, że w populacji występuje wiele jego wariantów – alleli. Standardowa ekspertyza genetyczna przeprowadzana jest w zakresie 23 markerów genetycznych i pozwala ze 100% pewnością wykluczyć ojcostwo niesłusznie pozwanego mężczyzny bądź z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością – powyżej 99,9999% potwierdzić biologiczne ojcostwo. Podstawą do wyłączenia ojcostwa jest stwierdzenie występowania u dziecka alleli DNA, które nie pochodzą ani od jego matki, ani od badanego mężczyzny w co najmniej 4 niezależnych układach.
Kiedy allele DNA obecne u dziecka występują we wzorze genetycznym matki bądź domniemanego ojca wykonujemy obliczenia statystyczne w oparciu o oprogramowanie tym DNAStat v. 2.1.
W przypadku uzyskania wartości szansy ojcostwa powyżej 1 000 000 000, która odpowiada wartości prawdopodobieństwa ojcostwa powyżej 99,9999% uzasadniona jest opinia potwierdzająca ojcostwo. Z uwagi na ekstremalny stopień polimorfizmu, uzyskiwany po badaniu odpowiednio dobranego zestawu markerów, szansa przypadkowego potwierdzenia ojcostwa mężczyzny, który nie jest biologicznym ojcem dziecka graniczy z zerem.
Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy ojcem dziecka jest mężczyzna blisko spokrewniony z badanym mężczyzną, szczególnie jego brat. W takiej sytuacji należy przeprowadzić badanie z udziałem obu braci, aby uniknąć niebezpieczeństwa fałszywego potwierdzenia ojcostwa jednego z nich.
Badania ojcostwa przeprowadzamy na wniosek Sądów, Prokuratur, Policji oraz w sprawach prywatnych na wniosek rodziców dysponujących pełnią praw rodzicielskich względem badanego dziecka.
Badanie jest nieinwazyjne i całkowicie bezbolesne i polega na pobraniu wymazu z jamy ustnej przez biegłego w wyznaczonym terminie badań.
Wskazane jest powstrzymanie się od jedzenia i picia przez okres co najmniej 30 minut przed pobraniem wymazu. Osoby poddające się badaniu muszą okazać dowody tożsamości, a w przypadku nieletniego dziecka – oryginał Odpisu Aktu Urodzenia.
Biostatyczna analiza uzyskanych wyników badań pierwszego stopnia pokrewieństwa (ojcostwa/macierzyństwa) lub dalszych stopni pokrewieństwa przeprowadzana jest z zastosowaniem zrewalidowanych do tego celu, opublikowanych i powszechnie uznanych narzędzi do szacowania wartości dowodowej badań z zakresu genetyki sądowej:
- oprogramowania DNAStat (w wersji nie niższej niż v.2.1), w oparciu o które przeprowadzane są obliczenia prawdopodobieństwa rodzicielstwa: ojcostwa-PI i/lub macierzyństwa–MI.
- oprogramowania Familias v.3.2 (w wersji nie niższej niż v.3.2), w oparciu o które przeprowadzane jest szacownie wiarygodności postawionej hipotezy, zakładającej określony stopień pokrewieństwa względem innej alternatywnej hipotezy.
„Pracownia Genetyki Zakładu Medycyny Sądowej UM w Łodzi, zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17025 stosuje procedury kontroli i monitorowania jakości uzyskiwanych wyników biorąc udział w badaniach biegłości (PT – proficiency testing).”